CHP'nin mutfağından Z kuşağına

Gecenin 12sini geçmişti! Salonda kitap okurken mutfaktan gelen cılız sesi duydum. Genel Başkan Z jenerasyonuna sesleniyordu.

"Bakın gençler… Sizden bir isteğim var... Yıllardır troll orduları ile algı oluşturmaya çalışıyorlar, bunları artık yemeyin… Bunlar gidici. Biz iktidara geliyoruz. Size söz veriyorum! Sizden çalınan ne varsa hepsini alıp size vereceğim! Çünkü ben sizi çok seviyorum." diyordu.

İktidar yıllardır yurttaşları aptal ve zavallı yerine koyarak bağıra çağıra meydan okuduğundan mutfaktan gelen ses cılız geldi. Yılların mücadelesiyle - muhalefetiyle demeyeceğim – cılızlaşmış ama sanki CHP mutfak işlerini bitirmiş. Mütevazı, derli toplu, net bir mutfak; evyenin kenarında katlanmış sarı temizlik bezi; markası gizlenmiş deterjan; bulaşıklar makinada; düğmesine basıldı basılacak; malzeme kapakları örtülü dolaplarda.

CHP Z kuşağını ne kadar tanıyor?
Yeni teknolojiler sonucu ultra bağlantılı dünyada Y/millenials neslinden daha bağımsız düşünen ve hareket eden Z kuşağı Google (1998), Skype (2003), Airbnb (2008), Deliveroo (2013) ile çağdaş.

Birleşmiş Milletler’in raporuna göre 2020'de 25 yaşın altındakiler dünya nüfusunun %41'ini oluşturuyor. McKinsey araştırmasına göre de 2021’de dünya çapındaki giyim kuşam, yiyecek içecek, sağlık, eğitim, teknoloji, siyaset, çevre, kültür, yolculuk tüketicilerinin %40'ını Z kuşağı temsil edecek.

Anlama ve tıklama hız yeteneği 8 saniye. Aktivist ve değerler ve ekoloji hakkında konuşuyor. Gerçek sorunlar, hayatlar üzerine selfi neslinin aksine filtresiz görüşüyor. Markaların, ürünlerin oluşturulmasına katılmaktan, ortak yaratıcı olmaktan yana. Sosyal medyaya bağlı, televizyonu seviyor, en çok YouTube'da vakit geçiriyor. Tüm ülkelerden etkileyicilerle iletişimde. Finansal açıdan bilinçli, bankacılık uygulamalarına duyarlı; korumacı, bilgilendirilmiş tüketici. Kapsayıcı bakışı var, çeşitliliği kabul etmek istiyor. Girişimciler nesli olarak deneyim tutkunu; gerçek anlar yaşamayı seviyor.

CHP İktidar Kurultayı Beyannamesi
Z kuşağına sempatisini mutfaktan duyuran Genel Başkan iktidar benzeri paranın cazibesini kullandı farklı olarak sesinde büyükbabaların torunlarına duydukları sevgi vardı. Gelgelelim İKİNCİ YÜZYILA ÇAĞRI Beyannamesi’nde Z kuşağına ilişkin tek bir şey yok. Gençlik sözcüğü bile geçmiyor:

19. sayfa 9. Madde: "Eğitim sistemi, tüm bileşenlerinin ortak çabasıyla yeniden yapılandırılacaktır. 9.1 Eğitim, Türkiye’nin kalkınma stratejisinin en önemli, en temel parçası olarak yeniden ve tüm paydaşlarıyla birlikte planlanacaktır. 9.2 Eğitim politikalarının tek hedefi "fikri hür, irfanı hür, vicdanı hür" nesiller yetiştirmek olacaktır. 9.3 Üniversitelerimizde, her türlü düşünce özgürce tartışılabilecek, her türlü bilimsel çalışma özgürce yapılabilecek, darbecilerin getirdiği Yükseköğretim Kurulu (YÖK) kaldırılacaktır. 9.4 Tüm organize sanayi bölgelerinde iş garantili yatılı "Teknoloji Liseleri" kurulacak, sanayicinin ihtiyaç duyduğu eleman sorunu çözülecek."

20. sayfa 10. Madde: "Gelecek nesiller için Ekosistem Hakkı. […] Henüz doğmamış nesillerin de hakkıdır. […] bu hak Anayasal güvence altına alınacaktır."

İktidarın ele geçiremediği 1998-2016 Z kuşağı CHP’nin bir avantajı olabilirdi çünkü 1981-1997 Y kuşağından farklı ve daha ileride. Cumhuriyetin kayıplarını engelleyememiş CHP bu beyannameyle onu kazanabilir mi?

Artık dikey yönetim yok.
Z Jenerasyonu doğrudan ve kişisel ilişkiyi, eşitliği savunuyor. Dinleme, güven, şeffaflık temel beklentileri. Yönetici erişilebilir olmalı, geri bildirimlerine değer vermeli. Etik ve ‘e-itibar’ önemsediği değerler. Göreve verilen anlamı destekliyor; "yararlı" görev için yeminli.

Belirlenmiş kodların parçalandığı bir zamanda istikrarlı iş aramıyor, ‘sisteme girmek’ onun için artık öncelik değil. Girişimciliği zevk kavramıyla yürütüyor, serbest kültürle eş anlamlı tutuyor. İş bağlamında görevlerin çeşitlendirilmesi onun gözünde gerekli ve faydalı. Zorluklar, hedefler, geçici görevler onun için ideal profesyonel günlük yaşam demek. Dijital dünyada birkaç görevi aynı anda yönetebilecek beceride.

CHP Z kuşağına uyum sağlamalı, köklü değişikliklere gitmeli.
Z kuşağı çevre, küresel ısınma, sağlık, ekonomi, ahlak krizleri, politik krizler kuşağı. Yeni zorluklar karşısında sarsılmaz inançları motivasyonlara dönüştükçe güçleniyor. Sürdürülebilir kalkınmanın, terör tehdidinin, eşitsizliğin, popülist dalganın, finansal istikrarsızlığın oluşturduğu siyasi vicdanın sahibi. İnternet olmadan dünyayı düşünemiyor; dijital baskının da etkisinde endişeli. Verilen sözleri tutmakta zorlanacak bir gezegeni ayağa kaldırmak için kolları sıvamaya hazır.

Siyasette Tik Tok çağı
Seferber Z Kuşağı 800 milyondan fazla aktif kullanıcıya ve yaklaşık 1,6 milyar indirmeye sahip Tik Tok üzerinden ABD’deki oylamanın parçası oldu. Bu yaratıcı ve eğlenceli Çin uygulaması Z Kuşağı için kitle siyasallaştırma silahı olarak kurulmuş. Covid döneminde bünyesine 300 milyondan fazla yeni kullanıcı aldı.

Z dijital aktivizm kuşağı katılımcı ve kolektif anlatının yaratıcısı.

Bireysel sesleri bir araya getirerek daha yüksek ses çıkmasını sağlıyor. Kamusal sorunları eskizler, koreografi, kısa güçlü olgusal gösterilerle yüzleşip tartışarak kampanyanın parçası oldu. Büyük siyasi güç yolundakiler kendilerini geliştirdi.

Artık siyasi olmak için partili olmak gerekmiyor.
Partilerine hep sadık kalmış büyükanne ve büyükbabalarından farklı olarak Z jenerasyonu kendini aşma arzusunda. Partizan alanların dışına çıkan siyasetle ilgileniyor. Belirlediği amacın sosyal medyada, sokakta, ilerlemesi; kendi meselelerinin savunulması önemli. Bunu yapana verecek oyunu.

Teknolojiyle bir arada ve beyin becerileri karar vermede belirli bir hız geliştirmiş. Bilgiyi anında analiz ediyor. Sanılanın aksine bu dijital kozmopolit sınıf pasif değil; gerçek zamanlı kabiliyete sahip. Gerçek dünya ile sanal dünya arasındaki sınırı görüyor; ütopik değil.

Bugün olduğu gibi otoriteyle tartışmaya, mantığa dayalı ya da ikna etmeye yönelik duygusal tekniklere dayalı stratejiler geliştirmeye meyilli ilişkileri karmaşık.

Gençlere iddialı biçimde mutfaktan seslenmek, iktidarın henüz tahakküm altına alamadığı Z kuşağını elinde tutmaya kararlı CHP demek.

İyi de CHP’nin yerele ve küresele uyarlanmış hangi şeffaf stratejileri var?

Biz mi göremiyoruz?