Hepimiz bebekleri leyleklerin getirmediğini biliyoruz. Bu ve bunun gibi bir çok gereksiz cümleyi çocuklarımıza kurmak artık anlamsız. Çünkü verdiğimiz bu cevaplar artık çocuklar için yeterli değil. 0-8 yaş arası detaylı açıklama yapmamız doğru olmayacağı için anlayacakları şekilde doğru bilgiler vermemiz gerekmektedir. Bu yaş aralığındaki çocuklara her bilgiyi somutlaştırmalıyız. Dolayısıyla cinselliği de soyuttan uzak ifadelerle anlatmamız doğrudur. Anlatacağımız her şey yaşlarına uygun olmalıdır. Yaşının üstündeki her bilgi korku ve kaygı oluşturabileceği gibi ilerideki cinsel hayatında sıkıntı yaşamasına neden olabilir.
Okul öncesi dönem çocuklarına verilecek olan cinsellik eğitimi; vücudunu tanıtmak, bedensel sınırları anlatmak, kızların ve erkeklerin farklılıklarını öğretmek, iyi ve kötü dokunmanın ne olduğu hakkında bilgi vermektir.
0-8 yaş aralığında bir çocuk dünyaya nasıl geldiğini merak eder. Bununla ilgili size soru sorduğunda, çocuk asla geçiştirilmemeli veya cevapsız bırakılmamalıdır. Bu yaş aralığındaki bir çocuk için verilebilecek en güzel cevap “anne ve babalar birbirlerini çok sevdiklerinde bir bebekleri olsun isterler” olabilir. Bu cevabınız yetersiz olursa yani çocuk daha fazla soru sorarsa “nasıl bebekleri olur”, “sevince mi olur” vb. yine yaşına uygun fazla ayrıntıya girmeden cevap vermek doğrudur. “Tüm canlılar kendilerine benzeyen canlılar üretirler. Kızların ve erkeklerin cinsel organları birbirinden farklıdır, büyüdüklerinde anne baba olabilmeleri için. Kadınlarda yumurta, erkeklerde ise sperm olur. Yumurta ve sperm bir araya geldiğinde de bebek oluşur. Bebek annenin karnında büyür ve zamanı gelince vajina adı verilen özel bir boşluktan çıkar”. Bu ifade bu yaş çocuğu için yeterlidir. Daha fazla ayrıntı vermek anlamsızdır. Özellikle günümüzde televizyon ve internetin boşluğundan bilgiler öğrenen çocuklar daha fazla soru sorabilirler ve ya anlattıklarınızdan daha fazla bilgiye sahip olabilirler. Bu durumda yapılacak olan çocuğun neyi ne kadar bildiğini öğrenmek, yanlış bilgileri düzeltmek, yaşına göre fazla bilgiye sahipse somutlaştırarak anlatmak gerekir. Sevişmeyi anlatmak bu yaş çocuğu için gereksizdir. Bunun güzel bir deneyim olduğunu ilerleyen zamanlarda daha ayrıntılı konuşulacağını söylemek yeterli olacaktır.
Çocukların cinsellikle ilgili bilgileri vücutlarını tanımalarıyla başlar. 0-1 yaş arası çocuklar için cinsel organları vücutlarının herhangi bir bölümünden farklı değildir. 1 yaşından sonra dokunmaya ve oynamaya başlarlar. Bezleri yokken veya banyodayken kendilerine dokunurlar. Bedenlerine olan ilgileri nedeniyle asla ayıplanmamalı ve utandırılmamalılar. Bedenlerini tanımalarına fırsat verilmelidir.
2 yaşına geldiklerinde kendi başına soyunmaya ve giyinmeye başlarlar. Beraberinde çıplaklıktan zevk almaya başlarlar. Etrafındaki insanların giysisiz hallerini de merak ederler. Bunların hepsi normal davranışlardır. Sürekli çıplak gezmiyorsa, oyun oynarken cinsel oyunlar oynamıyorsa endişelenecek bir durum yoktur, olağan karşılanmalıdır.
Çocukların cinselliği özel bir şey olduğunu anlayacağı dönemde ; “özel”in ne olduğunu anlatmak, başka insanların yanında ne yapması ve ne yapmaması gerektiğini konuşmak doğru olacaktır. Bu konuşmaları gelişimleri dikkate alarak yapmak önemlidir. Çünkü çok fazla ayrıntı veya çok fazla kurallı olmak çocuğun vücudundan utanmasına neden olacaktır.
Bu yaş aralığındaki çocuk cinsel organlarını isimlendirmeye de başlar ve merak eder. “Erkeklerin pipisi var peki kızların nesi var?”, “erkekler pipiden çiş yapar, kızlar nerden yapar?” vb. Erkeklerde penis, kızlarda vajina vardır. Erkekler penisten, kızlar vajinadan çiş yapar denmesi uygundur. Farklı isimler veya argo kelimeler uygun değildir. Dış görünüşlerinin farklı olduğunu, kızlarda içe erkeklerde dışa doğru organ yapısı olduğunu bu sayede tuvaleti farklı şekilde kullandıkları anlatılmalıdır. Farklı veya argo isimlendirmeler kişiden kişiye farklı anlamlar taşıyabilir ve çocuğun doğru kelimeyi kullanmaması onun için utandırıcı olabilir. Doğru kelimeleri öğretirsek bunun utandırıcı ya da kaçınılması gereken bir durum olmadığını öğrenebilirler.
Peki ne zaman bu konuları konuşmaya başlamalıyız? Çocuk cinsiyetini merak etmeye başladığında, kardeşi olduğunda veya karşı cinsten bir arkadaşının cinsel organını gördüğünde soru sormaya başlar. Soru sormaya başlaması konuşma için fırsatı doğurur. Çocukla konuşmanızı yaparken görsel materyaller kullanmanız işinizi kolaylaştıracaktır. Bu görsel materyaller gerçek resim yerine çizilmiş resimler olursa anlaması daha kolay olacaktır.
Cinsellik, vücudu tanıma, karşı cins, dünyaya gelme gibi konular bu yaşlardaki çocuklarda soru işaretidir. Bu sorularına genellikle anne, babalarından bazen de öğretmenlerinden yanıt ararlar. Çocuklar utandırılmadan, korkutulmadan, eleştirilmeden net ifadelerle cevaplanmalıdır. Okul öncesi dönemde çocuklarınızla cinsellik hakkında yaşına uygun bir şekilde konuşmaktan çekinmeyin. Unutmayın bu dönemde yaptığınız konuşmalar, ergenlikte sizinle cinsellik ve duyguları hakkında konuşmasına zemin hazırlayacaktır.
