Montesorrı yöntemine geçen hafta bir giriş yapmıştık. Bu hafta Montesorrı yöntemine göre bir sınıf nasıl düzenlenir?, Sınıf içi uygulamalar nelerdir? Bunlardan bahsedeceğiz.

Çocuk okulda olduğu zamanın büyük bir bölümünü sınıfında geçirir. Sınıfın uygun bir şekilde düzenlenmesi gerekir. Geleneksel sınıf modelinden farklı olarak bir montesorrı sınıfında öğretmen masası bulunmaz.Öğretmen masası dikkat çeken bir nesnedir, olmadığında sınıftaki her materyal uyarıcı niteliğindedir. Bu sınıflarda 3-6 yaş arası çocuklarla çalışıldığından sınıftaki herşey çocukların gelişim özelliklerine, ilgilerine ve boylarına göre düzenlenmelidir. Materyal dolaplarına kendileri ulaşabilmeli böylece seçtikleri materyalleri kendileri alıp, kullandıktan sonra yerine tekrar kendileri koyabilmelidirler. Öğrencilerin masa ve sandalyeleri taşıyabilecekleri ağırlıkta olmalıdır. Çocuk kendi sandalyesini taşımalı, istediğinde yer değiştirmelidir. Bu yaş grubu çocuklarda her zaman masa başı çalışılmayacağı için ayrıca sınıfın bir bölümü halı veya minder için düzenlenmelidir. Yerde çalışılacağı zaman kendi minderlerini veya halılarını serip çalışmaları bitince tekrar yerine kaldırabileceği şekilde olmalıdır. Bu sınıflarda üç tür materyal bulunur;

1)3-4 yaş grubunun çalışacağı günlük hayatla ilgili materyaller

2)5-6 yaş grubunun çalışacağı akademik materyaller

3)3-6 yaş grubunun çalışacağı duyarlılığı geliştirici materyaller

Bu sınıflardaki öğretmenler herşeyden önce iyi birer gözlemci olmalıdırlar. Sınıftaki her çocuğun bireysel ihtiyaçlarını ve ilgilerini iyi gözlemlemelidirler. Çocuk tarafından seçilen materyali nasıl doğru bir şekilde kullanacağını gösterirler. Önceden hazırlanmış bir programla değil, günlük çalışmanın gözlemleriyle çocuğun gelişimini kaydederler. Çocuk hazırbulunuşluk düzeyinin üstünde bir materyal seçerse bundan vazgeçmesi için ikna edebilmeli, seçtiği materyal için tereddüt yaşıyorsa bu konuda cesaretlendirmelidirler. Sınıf içerisinde hata yapan bir çocuk olduğunda müdahale etmezler, çocuğun kendi hatasını bulup düzeltmesi yönünde yardımcı olurlar.

Bir montesorri sınıfı sessiz olmaz her zaman bir uğultu içindedir. Materyallerin kullanımı hareket gerektirir, hareketler uğultu oluşturur. Bu sınıflarda çalışmalar öğretmene saygı, başkasına saygı ve direkt kendi materyaline saygı ile sınırlandırılmıştır. Eğer bir çocuk montesorrı sınıfında kendini huzursuz hissediyorsa, öğretmen doğru materyal seçimi ve dikkat toplayıcı bir çalışma konusunda çocuğa yardımcı olmalıdır.

Bu sınıflarda 3-6 yaş arası çocukların bir arada bulunması; küçük çocuklar için farklı gelişim düzeylerinde rol model bulmalarını kolaylaştırır, büyük çocuklar içinse kendilerinden küçük çocuklara yardım ederek bilgilerini pekiştirmeye yardımcı olur. Farklı yaş gruplarından çocukların bir arada olması aynı zamanda çocukların sosyalleşmesini sağlar. Büyük çocuklar küçük çocuklara yardımcı olarak sorumluluk kazanırlar. Küçük çocuklar büyük çocukların yaptıkları karşısında cesaretlenirler. Aynı ortamda bir arada bulunurlar ve kalıcı sosyallik kazanırlar.

Bir çocuk bir materyalle haftalarca oynarken, başka bir çocuk daha hızlı geçişler gösterebilir. Birbirlerine yetişme ve ya birbirlerini bekleme durumları yoktur. Bu da çocuklarda rekabetsiz bir ortam oluşturur. Her çocuk başarısını kendi yaptığı bir önceki başarısına göre değerlendirir.

Bu sınıflarda saygı esastır. Önce öğretmen çocuğa saygı duyar, çocuklar birbirlerine saygı duyarlar. Çocuk çalışırken topluluk halinde olduğu için kendiliğinden kuralları kabullenir.

3-4 yaş grubuyla çalışılan günlük hayatla ilgili etkinlikleri sınıflandırırsak;

Yaşanılan çevrenin bakımı; toz almak, süpürmek, toplamak vb

Kendine özen göstermek; saç taramak, elleri yıkamak, burun silmek vb

Basit el becerileri; elektrik düğmesi açma kapama, vidalama, yapıştırma, kesme vb

Sosyal davranış alıştırmaları; sıra bekleme, teşekkür etme, izin alma vb

Bu etkinlikler basit ve sıradan gibi gözükse de Montesorrı eğitimi için en önemli kısımdır.

5-6 yaş grubuyla çalışılan akademik etkinlikler ise;

Yazmaya Hazırlık ; ileride yapılacak olan akademik öğrenmelere hazırlıktır.
Yazmayı öğrenmek ; Bu kısımda çocukta iki yeterlilik olmalıdır. Birincisi harflerin şekillerini ve seslerini ezberlemiş olmak, ikincisi de kalem tutmak için yeterli kas becerisine sahip olmaktır.

Matematiğe hazırlık; Çocuk matematiği iki şekilde öğrenir; oynamaktan keyif aldığı somut bir materyalle ya da geleneksel eğitimdeki soyut yöntemle. Dr Monterorrı’ye göre, çocuk ilk yıllarında matematik ile ilgili materyal kullanırsa olgu ve yeterlilikleri kolayca kavrayabilir. Soyut yöntem kullanıldığında ise öğrenme için daha çok zamana ve daha çok alıştırmaya ihtiyaç duyulur.

3-6 yaş grubuyla çalışılan duyarlılık alıştırmaları;

Görme eğitimi

Dokunma eğitimi

Dinleme eğitimi

Koklama eğitimi

Tatma eğitimi

Duyarlılık alıştırmalarının amacı; küçük bir çocuk dünyayı duyu organlarını kullanarak öğrenmeye çalışır. Bir nesne gördüğünde ona bakar, eline alır, sallar, ses çıkarıyorsa dinler, koklar, ağzına sokar, dilini değdirir. Burada çocuğun seçtiği materyal çocuğun duyu organlarını hassaslaştırır ve çocuğun materyalden edindiği çok sayıda duyguyu anlamasına yardımcı olur.

Bunların dışında sınıfta ayrıca genel kültür etkinliklerine ve psiko-motor becerileri geliştirici etkinliklere yer verilmelidir.