Covid-19 yasaklarına uymayanlara yüklü para cezaları kesen AKP iktidarı, “cezaevi iaşesini” ödemeyen sabıkalılara da haciz yollamaya başladı. 2015’te soygun suçundan aldığı cezasını tamamlayıp çıkan F.C. bir işlem yapmak için girdiği e-devlet uygulamasında iki ayrı vergi dairesinden borcu olduğunu gördü. Vergiye tabi herhangi bir iş yapmayan F.C. borcun nedenini öğrenmek için vergi dairesine gitti. F.C. Bayrampaşa’ya bağlı Metris Cezaevi ve sonrasında Silivri Cezaevi’nde kaldığı sürelerde “günlük iaşe” bedeli olan 8.5 lirayı ödemediği için “vergi borcu” tahakkuk ettirildiğini öğrendi. Üstelik cezaevinde kaldığı sürece 740 lira olarak hesaplanan borcunun faiziyle birlikte 1480 liraya çıktığı belirtildi. Şahıs “vergi”ye tabi olan borcunun faizinin silinmesini ve yapılandırılması talebinde bulunduysa da vergi memuru, böyle bir ihtimalin bulunmadığını söyledi. Ayrıca bu borcun ödenmesi için kendisine haciz işlemi uygulanacağı bildirildi. GÜNLÜK 8.5 LİRA YEME-İÇME BEDELİ Neredeyse her yıl vergi borçlularına sağlanan “kolaylık” cezaevinden çıkan ve hacizlerle boğuşan kişilere uygulanmadı. İnsan Hakları Derneği (İHD) Ankara şubesi yetkilisi, bu durumda olan kişilerle ilgili herhangi bir istatistik bulunmadığını ancak tahminlerine göre binlerce kişinin günlük iaşe bedeline bağlı “vergi” borcunun bulunduğunu söyledi. İHD yetkilisi, “Günlük 8.5 lira olan cezaevi iaşesi, tutuklanan kişinin cezaevine girdiği gün itibarıyla başlıyor. Herhangi bir suç nedeniyle kesinleşmiş cezasını çekmek için hapishaneye giren kişinin hanesine, günlük olarak yemek, içme, su ve elektrik parası olarak 8.5 lira yazılıyor. Ayrıca mahkum ya da tutuklu ekstradan elektrikli bir alet kullanıyorsa örneğin su ısıtıcısı vs. gibi… Ekstra elektrik harcadığı için bu paraya dahil edilmiyor. Cezaevine gelen faturalar üzerinden bir borç çıkarılıyor. Yani sanıldığının aksine cezaevinde günler ekmek elden su gölden geçmiyor” dedi. ÖLSE BİLE BORCU VASİLER ÖDÜYOR Şahsa günlük olarak uygulanan “cezaevi iaşesi” bedeli, cezanın bitiminde tahsil edildiğini söyleyen İHD yetkilisi, “Eğer şahsın bu parayı ödeyecek durumu yoksa beyanda bulunuyor. Ancak yine de borç hanesinden silinmiyor ya da herhangi bir kolaylık sağlanmıyor. Tam aksine cezaevinde bulunan kişiye ‘vasi’ tayin edildiği için kişi ölse bile borç vasilere kalıyor. Yani devlet bir şekilde bu borcu tahsil ediyor. Borcun tek silindiği durum ise kişinin üzerine atılı suçtan beraat etmesi. Yani kişinin üzerine atılı suçu işlemediği anlaşılırsa beraat veya tahliye edilirse borç hanesinden ‘Pardon’ diyip siliniyor” açıklamasında bulundu. ‘REDDİ MİRAS KAPSAMINDA DEĞİL’ Borcun “reddi miras” kapsamında da değerlendirilmediğini söyleyen yetkili, “Bu durumda kaç kişi var bilmiyoruz. Bize son dönemde üç kişi başvurdu. Ekonomik durumları olmadığına ilişkin belgelerimizi sunduk, muhtarlıktan alınan fakir ilmühaberi de buna dahil. Ancak yine de borca ilişkin herhangi bir gelişme olmadı” diye konuştu. Borcu bulunan binlerce kişinin şu sırada hacizlerle boğuştuğunu söyleyen İHD yetkilisi, “Ölseniz bile vasi tayin edildiği için geriye kalanlar ‘reddi miras’ hakkından faydalanamıyor. Borcun faizleri silinmiyor, insanlar taksit veya yapılandırılmadan da faydalanamıyor” ifadelerini kullandı.