Berkay Akıncı
Dünya tarihinin ilk çizgi filmi, 1906 tarihinde yapılan “Humorous Phases of Funny Faces”dir. Film, fotoğrafların ard arda gösterilmesi tekniği ile yapılmıştır. Walt Disney, 1920’li yıllardan itibaren çizgi film sektörüne adım atmasıyla çizgi film sektörüne yeni bir soluk getirmiştir.
Türkiye’de 1950’li yıllara kadar çizgi film çalışmaları yapılmış olsa da bu çalışmalar pek başarılı olamamıştır. İlk kez 1951 yılında Keloğan, Nasrettin Hoca ve Güldüren Sultan gibi masal kahramanların yer aldığı Evvel Zaman İçinde adında film yapılmıştır. Film çizimleri teknolojik imkan yetersizliğinden Amerika’ya yollandı ama Amerika’da filmin çizimleri kayboldu. Bu nedenle ilk yapılan çizgi film vizyona girmeden kayboldu.
1960’ların sonunda TRT’nin düzenli olarak televizyon yayınlarına başlamasıyla çizgi film sektörü gelişmeye başlamıştır. Ama bu sektör öncellikle reklam alanında faaliyet göstermiştir. Amentü Gemisi Nasıl Yürüdü adlı çizgi film uluslararası festivallerde gösterilen ilk Türk çizgi filmi olmuştur. Ateş Benice'nin Stereo isimli kısa filmi, Zagreb film festivalinde gösterilmiştir. 1988 yılında yapılan Boğaç Han çizgi filmi ilk uzun çizgi film olmuştur. 2000’li yıllardan itibaren üniversitelerde çizgi film-animasyon bölümlerinin açılmasıyla birlikte çizgi film yapım sektörüne ilgi artmıştır. 2008 yılında Türkiye’nin ilk yerli çizgi film kanalı TRT Çocuk açılmıştır. 2009 yılında ‘Keloğlan’ çizgi filmi ilk 3 boyutlu çizgi film olarak TRT Çocuk ekranlarında yayınlanmıştır.
KÜLTÜR VE ÇİZGİ FİLM
Çizgi filmler çocukların kendi ve başka kültürle ilk kez tanışmasını sağlar. Özellikle kamu spotlarında çizgi filmler üzerinden mesaj verme yöntemi kullanılmıştır.
Özellikle iletişim teorisyenlerine göre televizyonun amacı insanları eğlendirmek ve bilgilendirmektir. Çizgi film, bilgileri izleme yaşındaki çocukların zihinlerine daha çabuk ve hızlı yerleştirmektedirler. İletişim araçları bu yönden kullanım açısından en elverişli yoldur. Bu yüzden bir neslin kültür inşası ilk izlediği çizgi filmlerden itibaren başlar.
Mesela, pizza; şirketlerin Türkiye’ye ilk geldiği yıllarda satılmıyordu. Ninja Kaplumbağlar’ın Türkiye’de yayınlanmasıyla pizza satışlarında patlama yaşanmıştır.
Ünlü çizgi film kahramanı Red Kit bir çizgi film karakteri olsa da sigara içmiştir. Ama bu sigara içmeyi kötü göstererek kötü örnek olmuştur.
TRT Çocuk'ta yayınlanan Pepe dizisinde oynanan halk ve çocuk oyunlarıyla, yeni nesil Türk çocukları geleneksel Anadolu kültürüyle tanışmıştır.
