Toplumsal Özel
Dün Türkiye’den ayrılmadan önce Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Ankara'dan duyurdu: "Türkiye'ye gaz merkezi kurulacak!"
Lavrov, mevkidaşı Mevlüt Çavuşoğlu ile kilit konuları değerlendirdiklerini kaydederek,
“Geçen sene bu gaz merkezi ile ilgili karar alınmıştı. Bu kararın geldiğimiz noktada ne kadar isabetli olduğunu daha iyi gördük" dedi.
BOTAŞ önceki gün, nisan ayı itibarıyla elektrik üretim amaçlı gazın satış fiyatında yüzde 16, sanayi kuruluşlarında ise yüzde 20 indirime gidildiğini açıklamıştı.
Daha önce de doğalgaz fiyatlarına 1 Ocak’tan itibaren yüzde 12 indirim yapılmıştı.
Petrol ve doğalgazda net ithalatçı yani tamamen dışa bağımlı olan Türkiye ne olmuştu da, böyle üst üste indirim yapabilmişti.
Bu soruya yanıt verebilmek için bandı başa saralım.
DOĞALGAZ VE PETROLDE NE OLMUŞTU?
Enerjinin bir ülke için önemini tüm dünya, Ukrayna Savaşı ile Rusya Avrupa Birliği arasındaki gerilim üzerinden gördü.
Birliğin ABD’nin telkinleri ile Rusya’ya uyguladığı yaptırımlar, tüm dünyayı etkileyecek küresel bir enerji krizinin fitilini ateşlemişti.
Ukrayna Savaşı’yla birlikte Rusya AB’ye sevk ettiği kuzey akım doğalgaz borusunun vanasını kapadı. Elindeki fazla gazı yakmanın Rusya için günlük maliyeti 31,5 milyon Euro. Gerek konumu, gerekse iyi ilişkileri nedeniyle, Rusya Türkiye’ye daha fazla gaz vermeyi teklif etti. Yine tavan fiyat yaptırımına rest çeken Rusya, söz konusu ülkelere petrol ve türevlerini de satmama kararı aldı.
Bu durum küresel enerji krizini başlatırken, satamadığı fazla petrol ve doğalgaz da Rusya’nın elinde kaldı.
Bu konuda da en iyi çözüm gerek stratejik önemi gerek, Türk Akım doğalgaz boru hattı ile Rusya Avrupa arasında köprü konumu ve gerekse müttefik olmasıyla Türkiye’ydi.
Kapalı kapılar ardında konuşulanlar, açıklamalara da yansımadı.
Petrol Kanunu’nun 10. Maddesi gereği Türkiye’nin satın aldığı petrolün fiyatı en yakın pazar olan Cenova Borsa’sında ve Avrupa’daki en yüksek fiyattan belirleniyor. Ukrayna Savaşı öncesi petrol ihtiyacının yüzde 22’sini Rusya’dan alan Türkiye, savaşla birlikte bu oranı önce yüzde 46’ya ve 2022’nin aralık ayı itibariyle yüzde 51’e çıkardı.
-Rusya'nın Türkiye'ye ham petrol ihracatı bu dönemde 110 bin varil seviyesinden 2022 Kasım’ında 327 bin varile ulaşarak yaklaşık 3 katına çıktı-
RUS PETROLÜ 30 DOLAR UCUZ
Brent petrolün varili 85 dolar iken, Türkiye Rus petrolünün varilini 30 dolar daha ucuza, 55 dolara alıyor. Bununla birlikte Türkiye ucuzlayan petrol giderini pompalara yansıtmıyor. Enflasyonunun sorumlusu olarak Zincir marketleri, stokçuları gösteriyor, seçim takvimine bağlı olarak, 2023’te bu ucuzluğu peyderpey ve önümüzdeki günlerde pompa fiyatına yansıtarak,
“Düşük kur, düşük faiz politikamız sonuç verdi, enflasyonun boynunu kırdık” diyebilirler. Böylece, siyasi iktidar en çok eleştirildiği ekonomi de en büyük sürprizi yaparak, sandıkta dengeleri kendi lehine çevirmeyi deneyecek.
