Berkay Akıncı
Sessiz sinema tarihinde Charlie Chaplin'in canlandırdığı Şarlo'yu herkes bilir. Uzun şapkası, komik yürüyüşü ve bastonuyla sinemanın ilk ikonik karakterlerinden biri olmuştur. Filmlerinin üzerinden 100 yıl geçmesine rağmen hala izlenmektedir.
Çünkü Şarlo'nun bir zamanı ve mekanı yoktur. Her işi yapmakta, her sosyal ortama girebilmektedir.
Şarlo'nun Türk sinemasında karşılığı 'Şaban' ve 'Turist Ömer' karakterleridir. İki karakterin de Şarlo gibi zamanı ve mekanı yoktur. Turist Ömer uzay gemisinde dolaşabilir, İspanya'da boğa güreşcisi olabilir. Şaban karakteri Almanya'ya gidip çok zengin olabilir.
Bu iki karakterin de filmlerine yıllar geçmesine rağmen güleriz. Çünkü halk kahramanı olarak görülmektedir. Aslında yaşadğı absürt olaylara verdiği tepkiler komik olan...
Peki, Osmanlı Sinemasında bir Şarlo tiplemesi olduğnu biliyor musunuz?
Bican Efendi, Osmanlı Sinemasında yer alan ilk tiptir. Kendisi, Şaban ve Turist Ömer karakterlerin atası olarak görülmektedir.
Tanzimattan sonra Batılılaşma yönünde ilerleyen Türk sanatları arasına sinema da katılmıştır.
Türk sinemasının ilk filmi ‘Ayastefanos'taki Rus Abidesinin Yıkılışı’ kısa-belgesel filmidir. Sinema tarihimizde ilk komedi filmini Bican Efendi çekmiştir. 1921 yılında çekilen Bican Efendi Vekilharç filmi ilk Türk komedi filmi olarak tarihe geçmiştir.
Bican Efendi mimik ve giyim olarak Şarlo’ya benzemektedir. Aynı Şarlo gibi bastonu vardır. Osmanlı’da yaşayan bir karakter olduğu için fötr şapka yerine fes takmaktadır.
Olağan bir durum içinde olağandışı bir durum sergileyebilmektedir. Çeşitli meslek gruplarında olup komik olaylar yaşayabilir.
Bican Efendi ‘gerçekçi’ ve samimi tavrıyla kendini o zamanki sinemaseverlere sevdirmeyi başarmıştır.
