Murat Bayar-Esra Örnek
Türkiye'de faizsiz ev sistemi 1990 yılından bu yana 33 yıldır hayatımızda. 2021 yılı nisan ayında, BDDK, sisteme belli kriterler getirmiş ve bu şartları karşılayamayan kurumlar kapanmıştı. Geriye faizsiz ev veren altı şirket kaldı.
FAİZSİZ EV VEREN 6 ŞİRKET BULUNUYOR
BDDK kriterlerinden ve 2021 Nisan ayından sonra Türkiye'de faizsiz ev veren 6 firma bulunuyor:
"Eminevim, Birevim, Fuzulev, Katılımevim, Sinpaş Yapı Tasarruf Sandığı ve İmece."
Sistem BDDK ile (Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu) tıpkı bankalarda olduğu gibi maksimum 200 bin liranıza güvence veriyor. İlk bakışta sistemin avantaj ve dezavantajlarına bakınca, sistem son derece cazip görünüyor.
ÇIKARSANIZ YÜZDE 10 KATILIM PAYINIZ YANIYOR!
Sistemde ödemeler banka üzerinden yapılıyor. 10 ay sonra sistemden ayrılmak istediğinizde, yüzde 10'luk katılım payınız yanıyor ve diğer taksit ödemelerinizi ise 6 ay içerisinde geri alıyorsunuz. Sistem size ev ya da araba değil para veriyor. Vazgeçtiğinizde de yine para olarak alıyorsunuz -ana parayı alıyorsunuz.-
SİSTEMİN AVANTAJLARI
Öncelikle sistemde faiz olmaması, yüzde 9.5 ile yüzde 12'lik katılım payınız dışında masrafınızın olmaması, son derece cazip bir kriter gibi görünüyor!
1 MİLYONLUK EVİN MALİYETİ 1.1 MİLYON MU?
Faizsiz ev sistemine bağlı bir kuruma gitiiğinizde, size şu bilgi veriliyor:
"1 milyon liralık bir ev ya da otomobili bu sistem üzerinden aldığınızda maliyetiniz 1.1 milyon liraya geliyor. Bankadan aldığız da ise ortalama 2 milyon 500 bin lira geri ödemesi var."
SİSTEMİN DEZAVANTAJLARI
Firmalar dezavantajı söylemeseler de biz ekledik.
"Sistemin dezavantajı bekleme süresi, yani enflasyon maliyeti!"
1991 yılından bu yana, 33 yıldır faizsiz sistem uygulanıyor. Eminevim uygulamasında şu ana dek 230 bin kişi ev veya araç alırken, Fuzul Evde bu rakam 130 bine düşüyor. 33 yılda, 80 milyonluk Türkiye'de şu ana kadar 500 bin kişi ev ya da araç sahibi olmuş. Ortalama her yıl 15 bin kişi.
FAİZSİZ SİSTEM GÜNDE 6 ADET EV YA DA ARABA SATIYOR
Altı şirket olduğunu düşünürsek de, her bir şirketin yılda 2 bin 500 adet ve günde 6 adet ev ya da araba sahibi yaptığını görüyoruz. Oysa sisteme girenlerin sayısı kaba bir hesapla bunun 10 katı. Bir soru ile ifade edersek, "Faizsiz ve bu kadar cazip bir sisteme girenlerin yüzde 90'ı neden zararı göze alıp, sistemden çıkıyor?"
Bu sorunun yanıtı için, İstanbul'daki emlak fiyatlarına bakmamız gerekiyor!
İSTANBUL'DA EMLAK 3 YILDA YÜZDE 400 ARTTI
Emlakçı Ferdi Çiçek, İstanbul'da emlak fiyatlarının son 3 yılda yüzde 400 ve son 1 yılda yüzde 150 arttığını anlatıyor:
ARSA 1 YILDA YÜZDE 400 ARTTI
"2022'de 600 binTL'ye sattığım ev şu anda, 1 milyon 300 bin TL. 800 bine sattığım başka bir ev ise yüzde 150 artışla 2 milyon TL.
TOKİ'den geçen yıl 1.5 milyona alınan arsa bugün, yüzde 400 artışla 6 milyon TL."
FAİZSİZ SİSTEM VERMEDEN, 3 YIL PARANIZI ALIYOR!
Faizsiz sistemde, 100 aylık vadeli bir kampanyada size 36 ayda talep ettiğiniz krediyi vermeyi garanti ediyorlar. Dikkat ediniz, ev ya da araba değil, nihayetinde para alacaksınız.
Ve 1 ile 36 ay arasında her ay çekilişe girerek, kuranın size çıkması için dua edeceksiniz. Birinci ay çıkarsa sorun yok. Ya 36 ay beklerseniz, aldığınız kredinin maliyeti ne olur?
2020 yılının şubat ayında 1 milyona satılan bir ev için sisteme girdiniz. Ve 2023 şubatına kadar her ay 10 bin TL'den 360 bin TL ödediniz. Ve 1 milyon TL kredinizi bugün aldınız. Ancak 1 milyonluk, o ev bugün yüzde 400 artışla 5 milyon TL -bugün İstanbul'da 5 milyona satılan bir konut, 36 ay /3 yıl önce 1 milyon TL idi.-
Bu durumda genellikle 100 bin ile 120 bin TL arasındaki katılım payını yakan, katılımcı 3 yılın sonunda ayrıca taksitle ödediği 360 bin lirayı alıp ayrılıyor.
FAİZSİZ EV NASIL ALINABİLİRDİ?
2020 yılında 1 milyon TL değerindeki ev için, faizsiz sistemden 5 milyon TL almak gerekiyordu. Bu da 2020 yılında her ay 10 bin yerine 50 bin lira taksit ödemek anlamına geliyor.
2020 yılı şubat ayında dolar kuru 7.12 TL idi. Bu da 50 bin TL taksit için 2020'de aylık 7 bin 22 dolar (132 bin TL) gibi makul olmayan bir ödeme yapmanız anlamına geliyor.
Hal böyle olunca da, orta gelir kuşağının faizsiz sistemle ev alması hayal oluyor!
Girenlerin yüzde 90'ı enflasyon maliyetini karşılayamadıkları için, yüzde 10'luk giriş paralarını yakarak sistemden çıkıyorlar.
