12 Eylül 1980 Darbesi sonrası Kenan Evren’e Cumhurbaşkanlığı teşkilatında düzenleme yapmak üzere tanınan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi yayımlama yetkisi, AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın elinde tek başına yürütme organı olmasını sağlayan bir araca dönüştü. TBMM, 27’inci yasama döneminde 2 bin 110 maddeyi içeren yasa teklifi kabul ederken Erdoğan tek başına 2 bin 311 maddelik yasal düzenlemeyi uygulamaya koydu.

Erdoğan, İstanbul Sözleşmesi’ni feshettiği Cumhurbaşkanlığı Kararı dışında yürütme erkini sürekli sayıları artan Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle de tek başına kullanıyor. Cumhurbaşkanına kararname çıkartma yetkisi, 1982 Anayasası ile tanındı. Ancak bu yetki cumhurbaşkanlığı teşkilatını düzenlemeyle sınırlı tutuldu. 2018’de cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine resmen geçişle birlikte Cumhurbaşkanı kararnamelerle ülkeyi yönetmeyi sağlayacak kadar geniş bir hareket alanına sahip oldu. 10 Temmuz 2018’de Erdoğan tarafından yayımlanan 1 no’lu kararname ile cumhurbaşkanlığı teşkilatında düzenleme yapıldı, sonra da hız kesmeden sayıları arttı. İlk günlerde ileri sürülen “Meclis bypass ediliyor” iddialarına karşı “Yeni sistemin yapılanması için gerekli, daha sonra azalacak” savunması yapıldı. Daha sonra hem sayısı arttı hem de kapsamı sürekli genişledi.

TBMM’de istediği yasal düzenlemeleri gerçekleştirme konusunda sayısal bir eksikliği olmamasına karşın komisyonlar ve Genel Kurul sürecinde zaman kaybetmeyen Erdoğan, 27’nci yasama döneminde 2 bin 311 maddelik 71 kararname yayımladı.

MECLİS’TEN DAHA FAZLA

CHP’nin Anayasa Profesörü olan milletvekili İbrahim Kaboğlu’nun derlemelerine göre, TBMM’de 27’nci dönemin başından bu yana 2 bin 110 maddelik 160 teklif yasalaştı. 92’si antlaşma, 6’sı bütçe olan yasalardan geriye kalan 62’sinden 38’i de torba kanun olarak gündeme geldi ve kabul edildi.

Buna karşın 2 bin 311 maddeyi içeren 71 Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi yayımlandı. Birbiri ile ilgisi olmayan konuların tek bir başlık altında toplandığı torba yasa alışkanlığı kararnamelerde de görüldü. 71 kararnameden 500 maddeyi içeren 29’u torba kararrname olarak yürürlüğe konuldu. Bu süreçte 6 Şubat 2021 tarihli Resmi Gazete’de “Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Bazı Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinde Değişiklik Yapılmasına Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi” de yayımlandı.

KAMULAŞTIRMADAN ÖZELLEŞTİRMEYE DÜZENLEME REKORU

Cumhuriyet’ten Mustafa Çakır’ın haberine göre iktidar acele kamulaştırmalardan nişasta bazlı şekere, kamu mallarının özelleştirilmesinden Katar’la su anlaşmasına kadar hafta sonu düzenleme rekoru kırdı.

Hükümetin, hafta sonu aldığı çok sayıda karardan dikkat çekenler şöyle:

- Hükümet, eleştirilere karşın iki günde 11 “acele kamulaştırma” kararı daha çıkardı. Kararda Rize İyidere Lojistik Limanı İnşaatı Projesi’nde kullanılacak deniz dolgu malzemelerinin getirileceği taş ocağı ve bağlantı yollarından, Direktaş HES, Ömerli Rüzgâr Enerji Santrali’ne, Aşağı Kaleköy Barajı ve HES’ten iletim hatları ve İzmit-Kandıra yoluna kadar çeşitli projeler yer aldı.

- Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Döner Sermaye İşletmesi’ne 100 milyon lira sermaye tahsis edildi. 11.9 milyar lira bütçe başlangıç ödeneği olan bakanlığa neden böyle bir tahsis yapılmasına ihtiyaç olduğu ise belirtilmedi.

- Yusufeli Barajı ve HES Projesi nedeniyle bulundukları yerleşim yerlerinden kaldırılmaları zorunlu bulunanların yeni yerleşim alanına nakilleri, hak sahiplikleri ve borçlandırılmalarına yönelik düzenleme yapıldı.

- 2021-2022 pazarlama yılı şeker kotaları belirlendi. Nişasta bazlı şeker kotası 67 bin 500 ton oldu. 29 bin 593 ton ile Cargill ilk sırada yer aldı.

- Diyarbakır-Muş il sınırı da yeniden düzenlendi. Diyarbakır Kulp ilçesi Alaca Mahallesi’nde Şenyayla olarak bilinen bölge Muş’a bağlandı. Cumhurbaşkanı kararlarında değişikliğin gerekçesi açıklarmazken İl İdaresi Yasası’nın 2. maddesine dayandırıldı. Bu madde Cumhurbaşkanı’na değişiklik için yetki veriyor.

THK GAYRİMENKULLERİ DE SATILIYOR

Yapılan düzenlemelerden biri de Türk Hava Kurumu (THK) ile ilgili oldu. THK Balıkesir, Adana, Aksaray, Elazığ, Eskişehir, Muş, Ordu ve Manisa’daki bazı taşınmazlarını satacak. Resmi Gazete’de yayımlanan ilana göre, satış için gerçekleştirilecek ihaleler kapsamında, apartman, bağımsız bölüm, mesken, tarla ve fındıklık gibi gayrimenkuller yer alıyor.