Çeviri: Ercan Çankaya Yunanistan ve Birleşik Arap Emirlikleri, Türkiye’nin Ege, Doğu Akdeniz, Libya, Suriye ve Kıbrıs’taki siyasi ve askeri faaliyetlerine karşı Dış Politika ve Savunmada Ortak İşbirliği Anlaşması imzaladılar. Orta Doğu için bir kilometre taşı olarak kabul edilen anlaşma, Yunanistan Başbakanı’nın 18 Kasım’da Birleşik Arap Emirlikleri’ne gerçekleştirdiği resmi ziyaret sırasında imzalandı. Anlaşma, savunma alanında iki ülkenin yüz yüze geldikleri “ortak tehditleri” birlikte göğüsleme niyetlerinin bir ifadesi olarak değerlendiriliyor. ‘ORTAK DÜŞMANA KARŞI ORTAK SAVUNMA' Anlaşma, iki ülkeden birinin tehdit edildiği veya saldırıya maruz kaldığı durumlarda toprak bütünlüklerinin ve egemenlik haklarının korunması için her iki ülkenin de ortak savunmasını öngörüyor. Anlaşmada yer alan bu maddenin, tamamen savunma niteliğinde olduğu ve ortak sınırları paylaşmayan iki ülke arasındaki yapılabilecek en üst düzey işbirliği olduğu vurgulanıyor. Anlaşmanın uygulanabilmesi için Dışişleri Bakanları düzeyinde bir danışma mekanizması oluşturulacak ve Yunanistan ve BAE arasında bir Yüksek Ortak Komite kurulacak. İKİ ÜLKEDE DE KONUŞLANABİLME Anlaşma, aynı zamanda bir ülkenin askeri kuvvetlerinin bir diğerinin topraklarında konuşlanabilmesini ve karşılıklı istihbarat paylaşımını da kayıt altına alıyor. NATO ve AB üyesi olan Yunanistan’ın ve Körfez İşbirliği Konseyi’ne üye olan BAE’nin askeri kuvvetlerini birbirlerinin topraklarına yerleştirebilmesini mümkün hale geliyor. ORUÇ REİS’E KARŞI ORTAK TATBİKAT YAPMIŞLARDI BAE ve Yunanistan arasındaki işbirliği bir süredir devam ediyor. BAE, Yunanistan Türkiye krizinin en şiddetli olduğu Ağustos 2020’de, sismik araştırma gemisi Oruç Reis’in Yunanistan kara sularına girdiğinin ilan edildiği bir sırada 4 F-16’sını Girit Adası’na taşıyarak Yunanistan’la ortak tatbikat yapmıştı. ‘ORTA DOĞU’NUN EN MODERN ORDULARINDAN BİRİ’ Emirlik ordusunun Orta Doğu’nun en modern ordularından biri olduğu ve gelişmiş silah sistemleriyle donatıldığı göz önünde bulundurulursa Yunanistan ve Emirliklerin ortak askeri tatbikatlarının değeri daha iyi anlaşılabilir. BAE Hava Kuvvetlerinde 68 Fransız yapımı Mirage-2000 savaş uçağı ve 78 F-16 bulunuyor. Donanması 11 korvete sahip ve dünyanın en gelişmiş uçaksavar sistemlerinden biri olan THAAD (Terminal High Altitude Area Defence) da ülkenin elinde bulunuyor. AVLONA'DA HAZIRLIKLAR SÜRÜYOR Anlaşma süreci; yakında yapılacak, BAE’den gelen teknisyenlerin Yunan havacılık endüstrisinde eğitim görmesiyle ilgili bir ek anlaşmayla tamamlanacak. Yunanistan’daki Avlona Eğitim Merkezi’nde, BAE’den gelen teknisyenleri ağırlamak için yeniden düzenleme çalışmaları devam ediyor. ‘FRANSA’YLA YAKIN İŞBİRLİĞİ İÇİNDE’ Bölgesel tehditler göz önünde bulundurularak imzalandığı öne sürülen Dış Politika ve Savunmada Ortak İşbirliği Anlaşması’nın, Türkiye’nin Arap-Fars Körfezi’ndenki, Suriye, Libya ve Doğu Akdeniz’deki saldırgan tutumuna karşı imzalandığı açıkça öne sürülüyor. BAE, şimdiden Fransa ile birlikte Mısır, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi ve Yunanistan’ın da dahil olduğu 3+1 formülünü savunuyor; Doğu Akdeniz’in güvenliğinin tehdit edildiği durumlarda bu ülkelerin yakın işbirliği içinde olmasının önemine dikkat çekiyor. ‘YENİ OSMANLICI SAVAŞ GEMİSİ DİPLOMASİSİ’ GKRY, Mısır, Fransa, Yunanistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin Mayıs 2020’de açıkladıkları Ortak Bildirge’ye Türkiye’yi “korsan davranışları” ve “Yeni Osmanlıcı savaş gemisi diplomasisi” nedeniyle açıkça eleştirmişti. 5 ülke, Türkiye’yi Güney Kıbrıs’a ait olduğunu iddia ettikleri münhasır ekonomik bölge ve karasularında faaliyet gösterdiği için açıkça kınamış; Türkiye’nin faaliyetlerinin Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi’ni ihlal ettiğini iddia etmişlerdi. Türkiye’nin Yunanistan’ın deniz ve hava sahasına gerçekleştirdiğini iddia ettikleri sürekli tacizleri durdurmasını isteyen ülkeler, ayrıca Türkiye’yi BM’nin silah ambargosuna saygı duymaya ve Suriye’den Libya’ya terörist taşımaya son vermeye davet etmişlerdi. ANLAŞMA, BAE İSRAİL YAKINLAŞMASININ BİR SONUCU Geçtiğimiz aylarda BAE ve İsrail’in aralarındaki gerginliği sona erdirmeye yönelen yeni bir yaklaşım içine girmesi, bölgeyi yeni ortaklıklara gebe hale getiriyor. Yunanistan BAE anlaşması bunun ilk somut çıktılarından biri. Anlaşma, 1970’lerdeki kuruluşundan bu yana Türk Silahlı Kuvvetleri’nin Ege Ordusu’nu tehdit olarak algılayan ve Ege Denizi’nde egemenlik haklarını genişletirken Kıbrıs’ta Rum Kesimi adına kazanımlar elde etmek isteyen Yunanistan’ın elini güçlendirecek. Modern Diplomacy’e göre “Türkiye’nin bölgede tetiklediği çoklu krizler”, bölgedeki geniş ittifak potansiyelini açığa çıkardı. BAE ve Yunanistan’ın Türkiye’ye karşı bir araya gelmesine imkan sağladı.