Büyük Türkçü şehit: Karamanoğlu Mehmet Bey

Türk kimdir sorusunun yanıtı bence şudur: “Türkçe konuşan ve Türk töresine uygun yaşayan toplumdur.”

Bunun kanıtlarını “Yabancı Kaynaklara Göre TÜRK KİMLİĞİ” adlı kitabımda ortaya koydum.

Gerçekten de bir ulusun kültürünü onun dili yaşatır ve gelecek çağlara taşır. Türk dilini savunanlar, yaşatanlar gerçek Türk’türler. Bu açıdan bakınca da Türk diline hizmet eden Ermeni asıllı Agop Dilaçar gerçek bir Türk’tür.

Türk dilini ve müziğini, Türk inancına uygun biçimde yüzyıllar ötesinden bugünlere taşıyan Aleviler de gerçek Türklerdir.

***

Türk dili için savaşan ve hatta bu uğurda can veren ulu atalarımızdan birisi de 13. Yüzyıl’ın eşsiz kahramanlarından Karamanoğlu Mehmet Bey’dir.

Mehmet Bey, Karaman Bey’in oğludur.  Bunlar 1240 yılında patlayan Babalılar Ayaklanması’nın içinde yer almışlardır. İsyan’ın manevi önderi Baba İlyas’tır.  Baba İlyas’ın 1240’ta Amasya’da şehit edilmesinden sonra yerine oğlu Muhlis Baba (Paşa) geçmiştir. Muhlis Paşa, Türkmen kitleleri yönetmesi için Karaman Bey’i, Yunan tahtına çıkarttı. O sıralarda, Konya, Larende, Alanya, Ermenek hatta Aksaray, Niğde ve Kayseri Yunan vilayeti diye biliniyordu.

1240 doğumlu olan Karamanoğlu Mehmet Bey, babası Kerimüttin Karaman Bey’in öldürülmesinden sonra 8 yıl kardeşleriyle birlikte gözden uzak yaşamış, 21 yaşında beyliği toparlayarak beyliğin başına geçmiştir. 1261-1277 yılları arasında beyliği idare etmiştir.

İŞGALE DİRENİŞİN ÖNCÜSÜ

Karamanoğulları’nın beylikleşme süreci sırasında Anadolu, Moğolların işgali altındaydı. Anadolu’da korkunç bir kıtlık, açlık, yoksulluk ve zulüm hüküm sürüyordu. Bir lokma ekmek için evlat babayı, baba evladı boğazlar duruma gelmiş; vergisini ödemeyen insanlar hayvanlar gibi kağnılara koşulmaya başlanmışlar; çocuklar bir öğün yemek parasına satılır duruma düşmüşlerdi.

Bu tutum, Anadolu insanını iki ana öbeğe ayrılmıştı. Kentlerdeki zengin tabakalar, yerleşiklerin beyleri, hatta Selçuklu ailesinin üyeleri Moğollarla işbirliğine gidiyor, iyi geçiniyorlardı. 

Bu ortamda emeğiyle geçinen ve toplumun yoğun ihtiyaç duyduğu esnaf sınıfı (Âhiler) Moğol işgaline ve onların işbirlikçilerine karşı idiler. Ahilerin önderi ise Kırşehir’de bulunan ve Hacı Bektaş-ı Veli ile sıkı dost olan Ahi Evren idi. Asıl ismi Nasirüddün Mahmud olan ve Türk tarihinde Nasrettin Hoca olarak bilinen Âhi Evren, 1261 yılında Kırşehir’deki esnafın Moğol zulmüne ve sömürüsüne karşı başlattıkları ayaklanma sırasında öldürülmüştür.

Bu dönemde ülkeyi yöneten Konya Selçukluları, kimliklerini unutup Farslılaşmışlardı. Fars isimlerini alıyor; Saray’daki resmi yazışmaları Farsça yürütüyorlardı. Mehmet Bey, Konya’daki bu yozlaşmış zihniyete karşı mücadelede Türklük bilincini öne çıkartarak güç derlemişti. Kukla Selçuklu yönetimini devirmek için Mehmet Bey  “Ayağı çarıklı, başı kırmızı börklü, sırtı heybeli Türkmenler”in başında Konya’ya girdi. Tahta Selçuklu şehzadesi Cimri’yi çıkardı. Bir de önemli ferman yayınladı (13 Mayıs 1277). Ülkedeki kargaşa ve haksızlığın son bulması için, ulusal birliğin sağlanmasını amaçlayan fermanın bir maddesi “Artık evlerde ve çadırlarda, içeride ve dışarıda, sarayda, devlet dairelerinde, yazışmalarda Türkçe’den başka bir dil kullanılmayacaktır!” diyor ve buna uymayanların idam edileceği duyuruluyordu.

ŞEHİT OLDU

Karamanoğlu Mehmet Bey’in Konya’daki egemenliği uzun sürmedi. Güçlü Moğol ordusu ile savaşırken 1277 yılı Temmuz ayında savaş meydanında kardeşleriyle birlikte şehit oldu. Kendisi, “Tatarı şehre sokmaktansa ölmek yeğdir!” diyen çok inançlı bir yurtseverdi. Mezarı Karaman’ın Ermenek ilçesine bağlı Balkusan Köyü’nde bulunmaktadır.  

Elbette ki Karamanoğlu Mehmet Bey  bu Türklük bilincini 13. Yüzyıl’da Anadolu’yu aydınlatan Türk bilgelerden alıyordu.  13. Yüzyıl Türk aydınlanmasını Dede Kargın, Baba İlyas-ı Horasani, Hacı Bektaş-i Veli, Ahi Evren, Sadreddin Konevi, Mevlana Celaleddin,  Âşık Paşa vb. gibi aydın ve öncüler yaratmıştı. Bu eşitlikçi ve laik iklim Anadolu’nun yurt haline getirilmesindeki en önemli etmen olmuştur. Bunların düşüncelerini Yunus Emre şiirleştirerek Türkçe’yi bir sanat ve felsefe dili düzeyine yükseltmiştir.

Karamanoğlu Mehmet Bey, 13. Yüzyıl Türk Aydınlanması’nın siyasi ve askeri gücünü temsil etmektedir. Ne yazık ki Anadolu’yu Türkleştiren en önemli güçlerden olan Karamanoğulları tarihi görmezden gelinerek her şey Osmanlılara bağlanmaktadır.

Ulu dedemiz Karamanoğlu Mehmet Bey’i bir kez daha saygıyla anıyoruz.