Kaliforniya Üniversitesi Davis Kampüsü ve Oregon Üniversitesi’ndeki bilim insanları, Kovid-19 hastalığına neden olan SARS-CoV-2 virüsü ile ilgili araştırmaları inceleyerek yayınladıkları klimanın koronavirüsü yayabileceğini, pencere açmanın ise bu yayılımı durduracağını ifade etti. Akademisyenler, gün ışığının da kapalı alanlardaki mikropları öldürmekte faydalı olabileceğini de dile getirdi. 'VİRÜSLE MÜCADELEDE TEMİZ HAVA ŞART' Yayımlanan makaleye ilişkin değerlendirme yapan Altınbaş Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Servet Kayhan, ev ve çalışma ortamlarının havalandırılmasının önemine vurgu yaparak klima kullanmayı tavsiye etmediğini söyledi. Bunun yerine sık sık pencere açılmasını öneren Prof. Dr. Kayhan, “Yaz yaklaştı, virüs, bakteri gibi mikroorganizmalarla mücadele için temiz hava solumak çok önemli. Bunun için çalışma ve ev ortamlarının temiz hava almasına dikkat etmeliyiz. Sıcak havalarla birlikte klima kullanımı artacaktır. Klima kullanılan ortamlarda dışarıdan gelen havayla teması kesmek için pencere ve kapılar kapatılıyor. Koronavirüs salgını varken ortamdaki havayı tekrar dışarıya veren klima sistemini kesinlikle önermiyorum” dedi. 'KLİMALAR KORONAVİRÜSÜ YAYABİLİR' Klimalardaki filtrelerin küçük partikülleri tutacak özelliğe sahip olmadığını aktaran Prof. Dr. Kayhan, “Buna yönelik daha önce yapılan çalışmalar ve bildirilmiş vakalar var. Örneğin, aynı restoranda yemek yemiş kişilerde hasta bir kişinin bu virüsü diğerlerine yaydığı tespit edilmiş. Havalandırma sistemi ortamdaki havayı alıp tekrar ortama verdiği için virüslerin yayılmasına yol açmış” diye konuştu. KORUYUCU MASKELERİ ÇIKARMAYIN Ev veya çalışma ortamında hasta birisi varsa klimanın aynı havayı o ortama vermesinin virüsü yayma riski olduğunu belirten Prof. Dr. Servet Kayhan, “Dışarıdan alınan havayı filtre edip ortama üfleyen sistemlerde bulaştırma riski daha azdır. Fakat havada sirkülasyon söz konusu olacağı için hasta kişilerin bu ortamlarda koruyucu maske kullanması ve hiçbir şekilde çıkartılmaması gerekiyor” ifadelerini kullandı. EVİ SIK SIK HAVALANDIRIN Prof. Dr. Kayhan, pencere açıp dışarıdaki temiz havayı içeriye almanın önemli olduğunu söyleyerek, “Özellikle ev ortamlarının sık sık havalandırılmasını öneriyorum. Çalışma ortamlarında da klima kullanılıyorsa virüs bir süre havada kalabiliyor, hasta kişi o ortamda bulunmuşsa maskesiz durulmaması gerekiyor” dedi. GÜNEŞ IŞIĞI VİRÜSÜ NASIL ETKİLİYOR? Koronavirüsle ilgili yapılan çalışmalarda güneş ışığı ve nem oranının virüsün sağ kalımını etkilediğinin görüldüğünü aktaran Prof. Dr. Kayhan, “Ortam ne kadar fazla güneş alırsa ve nem oranı da yüzde 40’ın üzerinde yüzde 80’in de altında tutulursa virüsün sağ kalım süresinin daha az olduğu tespit edilmiş. Odaların mutlaka güneş görmesi gerekiyor. Pencerelerin açılıp dış ortamdan hava alabilmesi ve nem oranının ideal bir düzeyde tutulması lazım” şeklinde konuştu. KLİMA VİRÜSÜ NASIL YAYDI? Öte yandan, ABD'de koronavirüs önlemlerinin uygulandığı bazı eyaletlerde gelecek haftadan itibaren restoranlar, spor, masaj ve bowling salonlarının yeniden açılması kararlaştırırken Amerikan Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi CDC, klimaların hastalığın yayılmasında rolü olabileceğine işaret eden Çin'de yapılmış bir araştırma yayımladı. CDC'nin internet sitesinde yer alan araştırma, Guangzhou Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi tarafından yapıldı. Araştırmaya göre, 23 Ocak'ta salgının çıkış yeri olan Vuhan'dan Guangzhou'ya giden bir hasta, 24 Ocak'ta pencereleri olmayan ve klimayla havalandırılan 5 katlı bir restoranın üçüncü katında ailesinden üç kişiyle birlikte yemek yedi. 145 metrekarelik bu katta ailenin oturduğu masanın iki yanında birer metre arayla konulmuş masalarda da iki aile yemek yiyordu. Hastalığı yaydığı düşünülen kişi o akşam yüksek ateş ve öksürük şikayetiyle hastaneye gitti. 5 Şubat'a kadar üç masadan dokuz kişi daha hastalığa yakalandı. 53 DAKİKA YAN YANA OTURDULAR Bu üç aileden birinin üyeleri hasta kişinin oturduğu masanın yakınında 53, diğeri de 73 dakika geçirdi. Daha sonra klimadan alınan altı örnekte virüse rastlanmadı. O gün lokantanın bu katında toplam 73 kişi daha yemek yedi. İki hafta süreyle karantinaya alınan bu kişilerde hastalık görülmedi. 'ZERRECİĞİ KLİMA DOLAŞTIRMIŞ OLABİLİR' BBC Türkçe'nin aktardığına göre, Guangzhou Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi Etik Komisyonu tarafından onaylanan araştırmanın yazarları şöyle dedi: Hastalığın potansiyel bulaşma yollarını inceledik ve sonunda en olası yolun zerrecik dolaşımı olabileceği sonucuna vardık. Öğle yemeği sırasında hastalığı bulaştırdığı düşünülen kişinin belirtileri yoktu. Kuluçka süresi dikkate alındığında en olası senaryo üç ailenin de hastalığı orta masadaki aynı kişiden kapmış olması. Beş mikrometreden büyük zerrecikler, havada kısa bir süre havada asılı kalabiliyor ve fazla mesafe kat edemiyor (1 metreden daha az). Hastalığı bulaştırdığı düşünülen kişiyle diğer masalardaki kişiler arasında bir metreden daha fazla bir mesafe vardı. Fakat, klimadan gelen güçlü hava akımı, zerreciği bu üç masa arasında dolaştırmış olabilir.