Toplumsal Haber Merkezi TMMOB Makina Mühendisleri Odası elektrik fiyatları ile ilgili dikkat çeken bir açıklama yaptı. “Özel elektrik şirketlerine kamu kaynaklarından destekler dolar esaslı ödemelerle artarak sürüyor” denilen açıklamada, “elektriğin piyasa toptan satış fiyatı 30-35 kuruş ama yenilenebilir enerji kaynağına dayalı özel santrallara, ürettikleri her kwh elektrik için 7.3 USA cent/yaklaşık 55 kuruş ile 13.1 USD cent/100 kuruş ödenecek” ifadeleri kullanıldı. TMMOB Makina Mühendisleri Odası Başkanı Yunus Yener'in imzasını taşıyan açıklamada "Küçük ve verimsiz tesislere destek olacağı savunusuyla çıkarılan Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması (YEKDEM), daha sonra bazı özel şirketleri, büyük kapasitede rezervuarlı HES’leri kollama aracı olmuştur" denildi. İşte Makina Mühendisleri Odası’nın yaptığı açıklama: Ülkemizde gerek genel enerji arzı, gerekse elektrik üretiminde yenilenebilir enerji kaynaklarının payının artması hususu, Odamızın yıllardır savunduğu bir görüştür. Bu konuda yasal düzenleme 2005’te yapılmış, ancak TL üzerinden değil yabancı para birimleri ile tanımlanan maddi destekler 2011’den itibaren uygulamaya başlanmıştır. Bu ayrıcalıktan yararlanan tesislerin sayısı hızla artmıştır. Bugün kurulu güçleri 21.877 MW olan 818 santral ürettikleri elektriği 55-100 kuruştan kamuya satmaktadır. Eğer tesiste yurt içinde imal edilmiş ekipmanları kullanılmış ise maddi destekler daha da artmaktadır. Bu ayrıcalıktan yararlanamayan şirketlerin piyasaya satış fiyat ise 30-35 kuruş/kWh’dir. Küçük ve verimsiz tesislere destek olacağı savunusuyla çıkarılan Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması (YEKDEM), daha sonra bazı özel şirketleri, büyük kapasitede rezervuarlı HES’leri kollama aracı olmuştur. Bugün 100 MW’dan büyük kapasiteli tesislerin YEKDEM kapsamındaki kurulu güçteki payı yüzde 29,2 olup, 50MW’den büyük olanlar ise kurulu gücün yarısıdır. Desteğe ihtiyaç duyabilecek 10 MW’den küçük tesisler ise YEKDEM kurulu gücü içinde ancak yüzde 3’lük bir paya sahiptir. YEKDEM’den yararlanan şirketlere 2018’de 26 milyar TL, 2019’da 38 milyar TL, 2020’nin ilk sekiz ayında 33 milyar TL kamu kaynaklarından aktarılmış ve bu tutarlar elektrik tüketicilerinin faturalarına yansıtılmıştır. Toplumun değil bazı özel şirketlerin yararlandığı bu ayrıcalıklardan 2020 sonuna kadar devreye girecek tesislerin yararlanması öngörülmüş iken, 18.09.2020 tarih ve 949 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı ile bu süre 30.06.2021 tarihine kadar uzatılmıştır. EPDK Temmuz 2020 İlerleme Raporuna göre yatırım gerçekleşme oranları yüzde 70’in üzerinde olan 2.100 MW kurulu güçteki santralların da devreye girmeleri halinde özel şirketler on yıl boyunca bu pastadan yararlanacaktır. Bazı yöneticilerin yurttaşlara alaycı bir dille “maaşlarınızı dolar/euro üzerinden mi alıyorsunuz” diye sordukları unutulmadı. Oysa YEKDEM’de uygulamaların gözden geçirileceği ve ödemelerin TL üzerinden yapılacağı vaadleri hatırlarda olmasına rağmen uygulama değişmemiştir. Özetle haksız bir kazanç kapısı olan YEKDEM gözden geçirilmeli, kapsamı daraltılmalı, küçük tesisler desteklenmelidir. Yenilenebilir enerji ekipmanlarında yerli tasarım ve üretimi geliştirmek için imalatçıları doğrudan destekleyen yeni bir mekanizma kurulmalıdır. Özel şirketlere aktarılan kamu kaynakları enerji yoksullarına ayrılmalı, işten atılan, işyeri kapanan, iş bulamayan, elektrik, su, doğalgaz, telefon, internet faturalarını ödeyemeyen yurttaşlara karşılıksız maddi destek sağlanmalıdır.