Türkiye'yi etkisi altına alan ekonomik kriz, konut fiyatlarını da vurdu. Özellikle İstanbul'da kira fiyatlarındaki artış el yakmaya başladı. Bir yıl içinde bazı yerlerde metrekareye gelen zam yüzde 290'ı bulurken 1+1 evler 1500 liraya kiralanmaya başladı. Independent Türkçe'den Abdulhakim Günaydın, kentteki kira fiyatlarına ilişkin kapsamlı bir yazı yazdı. Yazı şu ifadeler kullanıldı: İstanbul Başakşehir ilçesinin Kayabaşı Mahallesi'nde son günlerde kiralık ev konusunda olağanüstü bir durum yaşanıyor. Ev sahipleri eski kiracılarının gözünün yaşına bakmadan çıkarıyor. Kiracısı çıktığı günün ertesi dairesini yüzde 100 zamla bir başkasına verebiliyor ev sahipleri. Bu durum çok yaygın. Yıllardır okuluna yakın dairede oturan bir öğretmenin başına gelen birçok kişinin başına geliyor. Öğretmen Ahmet Bey, oturduğu ev için 2 bin 700 lira kira ödüyordu. Bir yıllık sözleşmesi sona erdi ve ev sahibi, öğretmenden kiranın 3 bin 500 liraya yükseltilmesini istedi. Kirayı çok bulan öğretmen, bunu ödeyemeyeceğini belirtti. Ev sahibi sözleşmesi bittiği için öğretmeni çıkardı. Birkaç gün içinde aynı evi yabancı birisine 4 bin 500 liraya üstelik bir yıllık bedelini peşin alarak kiraya verdi. Artış yüzde 100'e yakın. Arada bin 800 lira fark ev sahibinin cebine girdi. Öğretmen, ise kiralık ev bulamadığı için tayinini Çatalca'ya istedi. Yüzde 50 artış gören 50 mahalle Bu sadece bir örnek. Niceleri var. Yeni evlenenler, üniversite öğrencileri, sığınmacılar ve daha pek çoğu İstanbul'un farklı yerlerde kiralık ev arıyor. Evi olmayan, kirada kalmak zorunda olanların karşılaştığı gerçek ise yüksek fiyatlar. Bu durumu gözler önüne seren birçok unsur var. İstanbul'da son 1 yıl içerisinde kira fiyatlarının yüzde 50'nin üzerinde artış gösterdiği 50 mahalleyi açıklandı. Gayrimenkul piyasasının nabzını tutan hepsiemlak'a göre İstanbul'un birçok mahallesinde kira artışları çok yüksek. Hepsiemlak'ın verilere göre son 1 yıl içerisinde kiralık konut kategorisinde ortalama metrekare fiyatındaki en yüksek artış yüzde 290'ı bulan yerler oldu. İKİYE KATLANDI Bunların başında ise Sarıyer'in Rumeli Hisarı semti yer aldı. Rumali Hisarı'nda 2020 yılında ortalama metrekare fiyatı 39 lira iken 2021 yılında bu oran 153 lira oldu. Bir yıllık artış 290 oldu. Rumeli Hisarı'nı yüzde 238 ile Beşiktaş'ın Vişnezade semti, yüzde 218 ile Sarıyer'in Reşitpaşa semti, yüzde 171 ile Beşiktaş'ın Gayrettepe semti ve yüzde 150 ile Kadıköy'ün Fikirtepe semti takip etti. Yüzde 50'nin üzerinde artış gösteren 50 mahallede ev bulmak neredeyse imkansız. Durum ilçeler açısında da öyle. Kimi ilçelerde 2 bin 500 lira olan kiralık evler şimdilerde 7 bin liraya veriliyor. 'BELLİ BÖLGELERDE ÇOK ARTIŞ VAR' Hepsiemlak Genel Müdürü Zeynep Tandoğan, İstanbul'un öne çıkan semtlerindeki kiralık konutlarındaki fiyat artışını şu ifadelerle değerlendirdi: "Yaklaşık 1,5 yıldır kiralık ev fiyatlarında belli başlı bölgelerde çok hızlı artışlar yaşadık. Her zaman söylediğimiz gibi bunun ana sebebi aslında pandemi sürecinde evlere kapanmamız oldu. İhtiyaçlarımızı net bir şekilde analiz ettik ve yeni hayatımıza daha uygun yaşam alanı bulmaya yöneldik. Kimimiz şehir değiştirdi, kimimiz semt. Tüm bu semtlerimiz dışında ilk 50'lik listeye baktığımızda ise İstanbul'un merkezi ve nispeten ulaşımı kolay semtleri her zaman kiralık konutta fiyat artışıyla dikkat çekmeye devam ediyor." Gayrimenkul Değerleme Uzmanı Dr. Ahmet Büyükduman ise kira artışlarının bazı sebepleri olduğunu söyledi. Kira artışlarının arkasından kiralık ilan sayısının da azaldığını görüldüğünü ifade eden Büyükduman, "Demek ki piyasasında yeterli konut yok. Zaten yeterli konut olmadığını sürekli söylüyoruz. Çünkü konut fiyatları da ciddi ölçüde artıyor. Ona paralel olarak kira fiyatları da artış gösteriyor" dedi. "Yani yeterli konut arzı olmadığı için hem konut kiraları hem fiyatlarında artış yaşanıyor" diyen Büyükduman, "İkincisi ise pandemi koşullarında şöyle bir durum oldu. Evlilikler ertelenmişti. Serbestleşmeyle birlikte düğün dernek faslı tekrar başladı. Böyle olunca da yeni evlenenler ev sahibi olarak hayata başlayamıyorlar. Ya büyüklerinin evinde oturuyorlar ya da kiraya çıkıyorlar. Dolayısıyla arz tarafında yeterli konut üretimi yok, talep tarafındaysa bir artış var" diye konuştu. 'EYLÜL-EKİMDE CİDDİ ARTIŞ GÖREBİLİRİZ' Kiraların artmasında yabancıların etkisinin olduğuna dikkati çeken Büyükduman şunları kaydetti: Birincisi, Suriyeliler resmi olarak Türkiye'den mülk edinemiyorlardı. Onlar ancak kiralama yapabiliyor. 2013 ile 2015 arasında Suriyeli göçmenlerin geldiği dönemde de Türkiye'de hem konut hem de kira rayiçleri aşırı derecede artmıştı. Yıllık yüzde 25-30'lar seviyesine kadar yükselmişti. Sonra Suriyeli akını yavaşlayınca fiyatlar düştü. Afgan sığınmacı akını olacağı haberlerinin kira fiyatları üzerinde etkisini görürüz. Ayrıca bu sene İstanbul'a 400 bin öğrenci gelecek. Eğer bu göçmenler üstüne üniversiteler açıldığında öğrenci yükünü de koyarsanız hakikaten eylül-ekim gibi kira artışlarında ciddi zıplamalar görebiliriz. '100 BİN KİŞİ EV ARAYIŞINA GİRDİ' İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Nizameddin Aşa da kiraların çok arttığını söyledi. Aşa'ya göre son 2-3 yılın en düşük seviyesiydi geçen sene. Birçok ev boştu. Bu yılbaşından sonra bir hareketlenme oldu. Kadıköy ve Avcılar bölgesinde bir kentsel dönüşüm başladığını bu nedenle Kadıköy'den Kartal, Pendik ve Tuzla'ya kadar olan bölgede bir anda 3 binden fazla binanın yıkımın gündeme geldiğini ifade eden Aşa, "Bağdat Caddesi'ne yakın lokasyonlarda 300 tane bina yıkılıyor şu anda. Şimdi 3 bin tane bina demek kaba taslak 50-60 bin hane demek. 50-60 bin hane bir anda ev arayışına girdi. Aynı olayı Avcılar'da da yaşadık. Şu an Avcılar'da 3 bin bina yıkılıyor. Yani bir anda son 3-4 ay içerisinde kentsel dönüşümdeki yıkımlardan dolayı 100 bine yakın aile ev arama başladı " ifadelerini kullandı. Kiralık ev talibine karşılayacak stok olmadığı için de kiraların yükseldiğini savunan Aşa, "Kendi bölgesinde kiralık ev bulamayan aileler yakın lokasyonları tercih etti ve dolayısıyla çevre bölge de bundan etkilenmeye başladı. Talep oldukça otomatikman fiyatlar da yükselmeye başladı" diye konuştu. 'YABANCILAR SATIN ALMAYI TERCİH EDİYOR' İstanbul Emlak Odası Başkanı Aşa, Türkiye'de bulunan yabancıların kira fiyatlarını yükselttikleri iddiasına katılmadığını dile getirdi. "Suriyelilerin ilk geldiği dönemde yaşadık. Ama şu an öyle yoğun bir talep yok" diyen Aşa, şunları söyledi: Tek tük oluyor. Onu da söyleyeyim onların büyük bir kısmı ev satın alıyor. Daha çok satın almayı tercih ediyorlar. Dövizin yükselmesi de buna bir etken oldu. Yabancıların kiralara çok etkisi yok diyebilirim. Asıl etken kentsel dönüşüm, ikincisi pandemi dolayısıyla kendi memleketine dönen bazı aile ve öğrencilerin İstanbul'a dönmeye başlaması da bir etken oldu. Üniversite eğitiminin onlinedan yüz yüze geçilmesiyle öğrenciler de ev tutmak durumda. Bu unsurlar fiyatların yükselmesine yol açtı.