Kış ayları yaklaştığında, mevsimsel grip (influenza) salgınları da kapımızda demektir. Gripten korunmanın ve hastalığın ciddi komplikasyonlarını önlemenin en önemli adımı ise influenza aşısı yaptırmaktır. Peki, gripten tam koruma sağlamak için aşıyı ne zaman yaptırmalıyız? Bu kritik sorunun yanıtı, aşının koruyucu etkisinin başlaması ve grip mevsiminin zirve yapacağı döneme hazırlıklı olmak açısından büyük önem taşır.
Grip aşısının koruyucu etkisi, uygulandıktan yaklaşık 10 ila 15 gün sonra ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle, gribin yaygınlaşmaya başladığı dönemden hemen önce aşılanmak, en yüksek koruma düzeyine ulaşmayı sağlar. Uzmanlar, Türkiye'nin de içinde bulunduğu Kuzey Yarımküre için grip salgınlarının genellikle Aralık ve Mart ayları arasında en yoğun döneme girdiğini belirtmektedirler. Bu bilgiler ışığında, influenza aşısı için en uygun zaman dilimi Eylül ayında başlayıp Kasım ayının ortalarına kadar devam eden süreçtir. Özellikle Ekim ve Kasım ayları, aşının koruyucu etkisinin grip mevsimi boyunca sürmesi için ideal bir pencere sunar. Aşılamayı bu dönemde tamamlamak, kışa tam bağışıklıkla girmeyi mümkün kılar.
Grip Aşısı Zamanlaması Neden Kritik Önem Taşıyor?
Aşının zamanında yapılması, vücudun virüse karşı gerekli antikorları üretmesi için yeterli süreyi sağlar. Koruyuculuk başladıktan sonra, aşının etkisi yaklaşık 6 ila 8 ay sürer. Bu süre, mevsimsel grip döneminin büyük bir kısmını kapsamaktadır. Ancak aşının koruyuculuğu zamanla azalacağından, salgınlar başlamadan önce aşılanma sürecini tamamlamak esastır. Gribin son görüldüğü Mart ayına kadar aşı yaptırma imkânı bulunsa da, asıl amaç hastalığa yakalanma riskinin en yüksek olduğu dönemde tam koruma altında olmaktır.
Ayrıca, her yıl grip virüslerinin genetik yapısı (antijenik özellikleri) değişime uğradığı için, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) her yıl o sezon salgın yapması beklenen virüs tiplerini hedef alan yeni bir aşı formülasyonu belirler. Bu durum, önceki yıllarda aşılanmış olsanız bile, güncel virüs tiplerine karşı korunmak için her yıl influenza aşısı yaptırılması zorunluluğunu ortaya çıkarır. Bu yıllık yenileme, bireysel ve toplumsal bağışıklığın sürdürülmesi açısından kritik bir adımdır.
Kimler ve Neden Her Yıl İnfluenza Aşısı Olmalı?
Grip, bazı kişilerde zatürre, bronşit ve hatta ölüme yol açabilecek ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Bu nedenle, risk gruplarında yer alan kişilerin aşılanması hayati önem taşır. Grip aşısının özellikle önerildiği risk grupları arasında şunlar yer alır:
65 yaş ve üzeri yetişkinler: Yaşla birlikte bağışıklık sistemi zayıfladığı için.
Kronik hastalığı olanlar: Diyabet, astım, KOAH, kalp-damar hastalıkları, kronik böbrek yetmezliği gibi sağlık sorunları olanlar.
Bağışıklık sistemi baskılanmış kişiler: Kanser tedavisi görenler, HIV enfeksiyonu olanlar vb.
Hamileler: Gebeliğin özellikle ikinci ve üçüncü trimester döneminde olanlar (ilk üç ay için hekim onayı önemlidir).
6 ay ile 5 yaş arasındaki çocuklar: Özellikle 6 ay ile 2 yaş arası.
Sağlık çalışanları: Hem kendilerini hem de hastalarını korumak için.
Bu grupların erken aşılanması, gribe bağlı hastaneye yatışları ve ölüm oranlarını azaltmada bilimsel olarak kanıtlanmış bir yöntemdir. Genel olarak aşı, hastalığın belirtilerini önlediği gibi, toplumda virüsün yayılma hızını düşürmede de etkili bir rol üstlenir.
gripten korunma stratejimizin merkezine influenza aşısı yerleşmelidir. Koruyucu etkinin kış mevsimi boyunca devam etmesi için, aşınınızı en geç Kasım ayının ortasına kadar yaptırmanız uzmanlar tarafından güçlü şekilde tavsiye edilmektedir. Eğer risk grubunda yer alıyorsanız, doktorunuza danışarak reçetenizi hemen yazdırabilir ve en kısa sürede aşılanarak kendinizi ve sevdiklerinizi gribe karşı güvence altına alabilirsiniz.