ABD'de iki firma Kasım ayı sonunda geliştirdikleri aşıların klinik deneyleri sonrası ne kadar güvenli olduğunu görecek ve ona göre piyasaya sunulup sunulmayacağına karar verecek. Fakat, aşı çıksa bile sorunlar hemen bitmiyor çünkü aşının herkese yetecek kadar üretilmesi de zaman alacak. Bu durumda ilk üretilen aşıları kimler olacak?

Pek çok kişinin bu konuda farklı düşüncesi var. ABD Ulusal Bilim, Mühendislik ve Tıp Akademileri ile Johns Hopkins Üniversitesi kendi düşüncelerini açıkladı bile.

Johns Hopkins Üniversitesi Uluslararası Aşı Erişim Merkezi yöneticisi William Moss, esasında basit bir çerçeve gibi görünse de esas meselenin ayrıntıda olduğunu belirtiyor.

Uzmanların hepsi ilk aşı olması gereken grubun koronavirüs hastalarıyla direk temas halinde bulunan sağlık çalışanları olması konusunda hemfikir. Bu grup içinde doktorlar ve hemşireler dışında sağlık çalışanları var. Mesela yoğun bakım veya karantina odalarının teknik işlerini yapmakla görevli kişiler de bu grubun içinde sayılıyor. Fakat, hastalarla direk teması olmayan hastane veya bakımevi aşçılarına için bu öncelik verilmeyebilir.

Amerikan Toplum Sağlığı Birliği Müdürü Georges Benjamin, “İdari bir görevdeyseniz, önceliğiniz yaptığınız işe bağlı” diyor. Benjamin'e göre hastalara girişte form imzalatan görevlilerin bu aşıdan yararlanacak ilk kişilerden olmasına gerek yok.

Vanderbilt Üniversitesi Tıp Merkezi’inden bulaşıcı hastalıklar profesörü William Schaffner ise, “Merkezimizde kimlerin aşı için ilk, kimlerin ikinci ve üçüncü sıralarda yer alacağını belirleyen bir yapı kurmak için bir komitemiz olacak. Çünkü hemen aşının hazır olmasından sonraki gün elimizde yeterli dozda aşı olmayacak” yorumunu yaptı.

Hastalar açısından ise ciddi sağlık sorunu olanların bu aşıdan ilk etapta yaptırması için bir protokol hazırlanması gerekiyor. Uzmanlar özellikle kalp, akciğer ya da böbrek rahatsızlıkları olanlar ile ileri derecede şeker ve obezite hastalarını bu grup içinde görüyor.

Daha sonra ise toplumda kritik rol oynayan meslekler var. Öğretmenler, toplu taşımada çalışanlar, yiyecek ve içecek tedarik zinciri içinde yer alanlar gibi. Ne var ki, bu grup için kesin bir liste yok. Bu sebeple hangi meslek dallarının öncelikle aşıdan yararlanacağını yöneticiler belirleyecek.

İlk aşı olacaklar listesine kimlerin gireceği belirsizliğini koruyor. Ayrıca bu listelerdeki kişilerin aşıları alfabetik sıra ile mi olacağı gibi ilginç sorunlar da mevcut. 

Uzmanlar bütün bu durumların yanında aşının gerekli şekilde dağıtılması ve herkese ulaştırılmasının da önemine vurgu yapıyor.