"Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir. Ulusal işlerin, fiili idarenin yönetim şekli halka dayanmaktadır. Türkiye Devleti bir cumhuriyettir."
Türkiye'de bu ilkeyi devlet yönetimine yerleştiren Cumhuriyet, 29 Ekim 1923'te ilan edildi. Milli Mücadele'nin zaferle sonuçlanmasının ardından Mustafa Kemal Atatürk, yeni Türk devletinin yüzünü çağdaşlaşma ve demokrasiye çevirdi.
Ankara'nın, Türkiye'nin hükümet merkezi olmasının ardından mevcut rejimin isminin de bütün açıklığıyla konulması, yeni devletin başkanının da seçilmesi gerekiyordu. O güne kadar devlet başkanlığı görevi, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanı olarak Mustafa Kemal Paşa tarafından yürütülmüştü.
25 Ekim 1923'te ise hükümetin istifasıyla bir bunalım ortaya çıktı. Bu olay Atatürk'e, cumhuriyeti ilan etmek için beklediği fırsatı verdi. 28 Ekim 1923 akşamına kadar hükümetin kurulamaması üzerine Mustafa Kemal Paşa, Çankaya Köşkü'nde arkadaşlarına "Yarın cumhuriyeti ilan edeceğiz" diyerek fikrini açıkladı.
İlk hükümeti kurmakla İsmet İnönü görevlendirilirken Fethi Okyar da TBMM Başkanlığı'na seçildi. Türk halkı, 29 Ekim gecesi ve 30 Ekim günü Cumhuriyet'in ilanını kutladı.
26 Ekim 1924'te yayımlanan kararname ile Cumhuriyet'in ilanının 101 pare top atışı ve düzenlenecek etkinliklerle kutlanmasına karar verildi. Karar doğrultusunda 29 Ekim 1924'teki etkinlikler, kutlamaların başlangıcı oldu. 29 Ekim, 1925 yılından bu yana da 'Milli Bayram' olarak kutlanmaya başlandı.
29 Ekim 2025 Cumhuriyet'in 102'nci, Cumhuriyet Bayramı'nın da 100'üncü yıldönümü. Cumhuriyet'in yeniden "kimsesizlerin kimsesi" olacağı, yeniden laiklik ve demokrasiyle taçlanacağı nice yüzyıllara dileklerimizle Cumhuriyet Bayramımız kutlu olsun...
