Maden ihalelerinin iptali için umutlandıran karar

Toplumsal Çevre

Danıştay 13. Dairesi, dokuz ekoloji örgütü tarafından 766 maden alanının ihalesinin iptal edilmesi talebiyle yapılan temyiz başvurusunu kabul ederek davanın görüşülmesine karar verdi. 
Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü, 68 ilde 766 maden alanı için ihale açmış, çeşitli ekoloji dernek ve platformlarının ihalenin iptali istemiyle Ankara 4. İdare Mahkemesinde açtıkları dava reddedilmişti.
Danıştay 13. Dairesi, yapılan ihalelerde “hukuka aykırılık” ve “ihale yasasına aykırılık” bularak ekoloji örgütlerinin itirazını kabul etti.

‘BU DAVA TÜRKİYE'DE BİR İLK'
Davacı örgütlerden Ordu Çevre Derneği (ORÇEV) Yönetim Kurulu adına kararla ilgili olarak açıklama yapıldı: 
“Dernek olarak Türkiye genelini ilgilendiren sorunlara Ekoloji Birliği aracılığıyla ortak davalar açıyoruz. İklim değişikliğine de etkisi olan bu çalışmaları durdurmak zorundayız. Bu nedenle hem fiili hem de hukuki mücadelemizi veriyoruz. Danıştay bizi haklı buldu” 

Türkiye’de ilk kez böyle bir davanın açıldığına işaret edilen açıklamada, “Bu dava Türkiye’de ilk oluyor. Bundan sonraki ihalelerin de iptal davasının önü açıldı. Ordu’daki 9 maden alanının da ihalesinin iptal edilmesinin yolu açıldı” ifadelerine yer verildi.

NE OLMUŞTU?
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına bağlı Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (MAPEG), Ağustos 2020’de 68 ilde toplamda 766 adet maden sahası için ihale başlattı. Maden arama ve işletme ihalelerinin 28 Eylül’de sona ereceği açıklandı.

Yaklaşık 892 bin 894 hektar (300 bin futbol sahası büyüklüğünde) alanı kapsayan ihale alanları, çoğunlukla orman ve mera alanlarıyla sulak ve verimli tarım alanlarını kapsıyordu.

İhale sürecinde dördüncü grup madenlerin (sodyum, potasyum, lityum, iyot, gibi endüstriyel hammaddeler; linyit, taşkömürü, uranyum gibi enerji hammaddeleri ve altın, gümüş, platin, bakır, demir, krom, titan ve alüminyum gibi metalik madenler) aranması ve işletilmesi için ruhsat verilecekti.

Yörelerinde madene karşı mücadele veren ekoloji örgütleri ve sivil toplum kuruluşları kararın iptal edilmesi için dava açmış; Ankara 4. İdare Mahkemesi ihalenin iptalinin görüşülmesini reddetmişti.

MAPEG, daha önce de 2018 yılının haziran ayında 616, 2019 yılının nisan ayında ise 417 sahayı ihaleye açmıştı.

‘16 YILDA 3,5 MİLYON HEKTAR TARIM ARAZİSİ’
Türkiye’de 2004’te korumacı maden yasalarından vazgeçilerek madenciliğin önü açıldı. 2009’daki değişikliklerle de orman ve mera alanlarından alınacak izinler konusunda maden şirketlerinin işi kolaylaştırıldı.
Türkiye çölleşme haritası verilerine göre, ülke arazilerinin yüzde 53’ü orta, yüzde 26’sı yüksek çölleşme riski altında. Ancak buna rağmen yapılan değişikliklerle beraber son 16 yılda 3, 5 milyon hektar tarım arazisi tarım dışı amaçlara tahsis edildi.
Doğu Karadeniz Bölgesi, maden açısından en fazla olumsuzluk yaşayan bölgelerden biri. Bakanlığın verilerine göre, Artvin, Gümüşhane, Ordu, Giresun, Trabzon ve Rize illerinde toplam 1012 maden ruhsatı ve 1 milyon 372 bin hektarlık alan maden ile karşı karşıya. Bu sayı, söz konusu illerin toplam büyüklüğünün neredeyse yüzde 40’ının, yani 549 bin hektarının madenlere ayrıldığını gösteriyor.