Çeviri: Ercan Çankaya Türkiye Rusya’dan S-400 hava savunma sistemlerini alınca ABD, geçtiğimiz yıl Türkiye’yi F-35 programından çıkarmıştı. “ABD ve yakın müttefikleri”nin askeri kabiliyetleri artırmak için tasarlanan program, yeni nesil F-35 uçaklarının bir konsorsiyum tarafından üretilmesini amaçlıyordu. Türkiye, programdan çıkarılınca tahmini 9 milyar dolar zarara uğramıştı. Rus İzvestiya gazetesinin haberinde, Türkiye’nin bu programa geri dönebilmek için girişimlerde bulunduğu, fakat Joe Biden hükümeti döneminde bunun pek mümkün olmadığı iddia edildi. İzvestiya gazetesinin haberinee göre Türkiye F-35 programına yeniden geri dönmek istiyor. Türk hükümeti, bu amaçla bir Amerikan lobi grubu kiraladı. Ancak başarıya ulaşabileceği konusunda kafalarda soru işaretleri var. Joe Biden idaresindeki ABD yönetiminin Türkiye’yi programa geri alma gibi bir planı yok. Rus S-400 sistemini satın aldığı için Biden yönetimi Türkiye’yi cezalandırmak istiyor. SADECE SİYASİ BİR MESELE DEĞİL Gazetenin yorumuna göre F-35 meselesi sadece siyasi bir mesele değil. İşin ekonomik boyutu da var. Erdoğan yönetimi projeye büyük para akıttı ve uçakların bir bölümü Türkiye’de üretildi. Bu sebeple Washington’un Türkiye’yi programdan çıkarmasının ekonomik sonuçları da var. AKP hükümeti, ABD’yle uzlaşmanın bir yolunu bulabileceğine inanıyor. Şubat ayında Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’ın ABD’nin Kürt ayrılıkçı gruplara desteğini gözden geçirmesi durumunda S-400’ler konusunda ABD’yle bir uzlaşmaya varabilecekleri sözleri AKP hükümetinin bu yönelimine işaret ediyordu. Akar’ın kastı, ABD’nin Suriye’nin kuzeyinde SDG’ye verdiği destekti. ABD’den SDG’ye destek vermekten vazgeçmesini isteyen AKP hükümeti, karşılığında S-400’ler konusunda Girit modelinin uygulanabileceğini söylüyordu. GİRİT MODELİ NEDİR? Kıbrıs Cumhuriyeti 1997’de S-400’ün bir alt modeli S-300’leri satın almış, fakat Türkiye büyük tepki gösterince füzeleri Yunanistan satın almış; füzeleri Girit adasında, faaliyete geçirmeden tutmuştu. Türkiye de Rus Orta Doğu uzmanlarına göre S-400’leri Sudan veya Katar’da bir yerde atıl halde tutmaya hazır. AKP, ilk adımı atmaya da hazır. Fakat, ABD’den anlaşma yönünde en küçük bir işaret gelmediği için atacağı hamlenin boşa düşeceği kaygısıyla bir girişimde bulunamıyor.